De hoeveelheid haar op het hoofd van je vader geeft mannen een eerste indruk van hun toekomstige kansen op kaalheid. Maar het haar (of gebrek aan haar) van je grootvader aan moederskant is een betere indicator van jouw kans om kaal te worden. Waarom dat zo is, lees je hier.
De nummer 1 oorzaak van kaalheid
Genetische factoren zijn de belangrijkste oorzaak voor haarverlies bij mannen. Uit onderzoek blijkt dat 79% van kaalheid bij mannen wordt veroorzaakt door genen die geërfd zijn van de ouders. De genen die hiervoor verantwoordelijk zijn, zijn deels, maar nog niet helemaal in kaart gebracht. Dit is wat we nu weten over erfelijke kaalheid.
DHT-gevoeligheid
De genen die je van je ouders erft, bepalen in welke mate je gevoelig bent voor het hormoon dihydrotestosteron (DHT), de veroorzaker van erfelijk haarverlies. Het kan zijn dat jouw haarfollikels door een genetisch bepaalde ‘vatbaarheid’ voor DHT, minder goed in staat zijn om DHT af te weren. Hierdoor verzwakken je haarfollikels en produceren ze geen gezonde haren meer. Op bepaalde plekken op het hoofd worden haren dan steeds dunner worden en zullen uiteindelijk helemaal verdwijnen.
Kenmerken
Typisch bij erfelijke kaalheid bij mannen is dat de haren aan weerszijden en aan de achterzijde van het hoofd (de ‘krans’) niet uitvallen. Die zijn namelijk niet gevoelig voor DHT. Een ander kenmerk van erfelijke haaruitval is de miniaturisatie van haar. Elke groeicyclus wordt het haar dunner tot een donshaartje overblijft: het laatste stadium voordat het haar definitief uitvalt en niet meer teruggroeit. Dat proces is onomkeerbaar: haar dat weg is blijft weg.
Soms begint het al op jonge leeftijd
Strikt genomen is erfelijke kaalheid geen ziekte of aandoening, maar een verouderingsverschijnsel onder invloed van hormonen dat grotendeels genetisch bepaald is. De gevoeligheid voor DHT kan zich al openbaren zodra je in de puberteit komt. Uit onderzoek is gebleken dat bij 20% van de mannen het haar al dunner wordt rond hun twintigste levensjaar. Dit percentage groeit naarmate de leeftijd vordert. Er zijn natuurlijk ook andere oorzaken voor haarverlies en kaalheid, maar bij zowel mannen als vrouwen spelen genetische factoren een grote rol.
Kun je door te kijken naar je ouders en grootouders voorspellen of je (vroeg) kaal wordt?
Daarvoor moeten we eerst een klein lesje genetica doen. Genen zijn opgeslagen op chromosomen, die zich in onze celkernen bevinden. Chromosomen zijn spiraalvormige structuren van DNA, die genetische informatie bevatten. Mensen hebben normaal gezien 46 chromosomen, die 23 paren vormen. 22 van deze chromosoomparen zijn zogeheten autosomen. Een autosoom bevat een chromosoom dat afkomstig is van de moeder en een dat afkomstig van de vader is.
Het 23e chromosomenpaar is verschillend: dat bepaalt iemands geslacht. Het vrouwelijke geslachtschromosoom is een X-chromosoom en het mannelijke een Y-chromosoom. Tijdens de bevruchting wordt een X- of een Y-chromosoom afgegeven aan de eicel. Die eicel bevat al een X-chromosoom van de moeder. Een extra X-chromosoom zorgt dan voor de verwekking van een meisje (XX), terwijl een Y-chromosoom een jongen (XY) oplevert. Bij mannen is dus het X-chromosoom afkomstig van de moeder en het Y-chromosoom van de vader.
Onderzoek heeft aangetoond dat het belangrijkste gen dat met kaalheid in verband wordt gebracht op het X-chromosoom zit. Omdat er vijftig procent kans is dat dit X-chromosoom door je grootvader aan je moeder is doorgeven, is de kaalheid van je opa aan moederszijde een goede voorspeller van jouw toekomstige kaalheid. Het haar van grootmoeder aan moederskant zegt weinig over de mannelijke kans op kaalheid: vrouwelijke kaalheid volgt namelijk een heel ander patroon dan mannelijke kaalheid.
Naast het X-chromosoom zijn er elf andere genetische sequenties (genenreeksen) die kaalheid op een of andere manier beïnvloeden. Deze genen bevinden zich op verschillende chromosomen en interacteren met elkaar, om zo kaalheid te bevorderen of juist tegen te gaan. Er is meer onderzoek nodig om de precieze rol en relatieve invloed van deze genen beter te begrijpen.
Waarom de kaalheid van je grootvader van moederszijde het meest zegt
De genen die zich op de autosomen bevinden, kunnen zowel van je vader of moeder geërfd zijn. Omdat er verschillende autosomale genen zijn die kaalheid beïnvloeden, kunnen ze talloze combinaties vormen. Dit betekent dat de kans onbekend is dat je vaders kaalheid bepalende genen aan jou zijn doorgegeven. Als je vader of zijn ouders kaal zijn, dan is er een kans dat jij ook kaal wordt, maar het is dus onbekend hoe groot deze kans precies is. En hoewel de haardos van je opa aan moederskant (via dat X-chromosoom) een betere indicatie geeft over jouw kansen op kaalheid, betekent een kale opa aan moederskant ook niet automatisch dat jij ook last krijgt van haarverlies.
En bij vrouwen?
Ook bij vrouwen kan genetisch bepaalde erfelijke kaalheid optreden. Net als bij mannen kunnen genen afkomstig van beide ouders ervoor zorgen dat je gevoelig bent voor DHT. Bij vrouwen gaat de aanwezigheid van oestrogeen in het lichaam de werking van dit hormoon tegen. Tenminste – tot aan de menopauze, want dan is er niet meer genoeg oestrogeen om het DHT te neutraliseren. Op dat moment wordt de gevoeligheid voor DHT duidelijker. In tegenstelling tot mannen wordt het haar bij vrouwen niet dunner bij de haarlijn of kruin, maar bij de scheiding.
Samenvattend
Bepaalde erfelijke genen kunnen ervoor zorgen ervoor dat je vatbaarder bent voor erfelijke kaalheid (alopecia androgenetica). Deze vorm van kaalheid treedt van nature op als je ouder wordt, maar met bepaalde genen heb je een grotere kans om er erger en/of jonger mee te maken te krijgen. Onthoud wel dat iedereen op enig moment in zijn leven te maken krijgt met haarverlies.
Is erfelijke kaalheid te behandelen?
Erfelijke kaalheid is (nog) niet te genezen, maar doorgaans heel goed te behandelen met een HaarStamcel Transplantatie. In een vrijblijvend adviesgesprek bekijkt de arts jouw persoonlijke situatie grondig. Vanuit deze medische diagnose krijg je een advies op maat, uitgewerkt in een persoonlijk behandelplan. Zo’n consult is gratis en vrijblijvend.
